Calamus fortior gladio

logo PRACOWNI logo PRACOWNI
przycisk Start w kształcie pióra/stalówki: ogólne informacje o portalu przycisk O firmie w kształcie pióra/stalówki: informacje o firmie przycisk Realizacje w kształcie pióra/stalówki: informacje o zrealizowanych zleceniach przycisk Materiały w kształcie pióra/stalówki: materiały do wykorzystania w edycji tekstów przycisk Ebooki w kształcie pióra/stalówki: ebooki w formacie pdf i epub do zamówienia przycisk Kontakt w kształcie pióra/stalówki: kontakt z firmą

Paweł Pachciarek, Zapomniani w rodzinnej Wielowsi
1. Barnard i Michael Gratz

Wybór ilustracji z ebooka Barnard i Michael Gratz

Chociaż Wielowieś już na przełomie XIII i XIV w. zapewne była znaczącą miejscowością, to jednak Żydzi, którzy zaczęli osiedlać się na Górnym Śląsku już na początku XIII w., pojawili się na ziemi wielowiejskiej dopiero w 1664, prawie dwadzieścia lat po zakończeniu wojny trzydziestoletniej, po zawarciu pokoju westfalskiego (1648). Jeszcze w czasie trwania wojny trzydziestoletniej, cesarz Ferdynand II w obliczu wyludnienia wielu miast śląskich i zapaści gospodarczej złagodził politykę wobec Żydów i wydał edykt zezwalający im na ponowne, po edykcie Rudolfa II z 1584, nakazującym opuszczenie Żydom ziem dziedzicznych Habsburgów, osiedlanie się po zapłaceniu specjalnej opłaty, na warunkowe prowadzenie handlu i rzemiosła przez niektóre grupy, na dzierżawienie poboru ceł i podatków oraz nabywanie domów na własność. Kończący zaś wojnę trzydziestoletnią traktat westfalski uzależniał wydanie zgody na osadnictwo żydowskie od decyzji właścicieli ziemskich, także na ziemiach Górnego Śląska.

W tych nowych warunkach dla osadnictwa żydowskiego należy sytuować założenie w 1664 gminy żydowskiej w Wielowsi. Wielowiejska gmina żydowska, której założycielem był rabin Jonathan Bloch, syn Koppela Blocha, mogła powstać w Wielowsi, bo ani w Pyskowicach, ani w Toszku Żydzi nie uzyskali od śląskich stanów i książąt pozwolenia na osiedlanie się, a tu, w Wielowsi, byli tolerowani. Wielowiejska gmina szybko się rozwijała. Już pod koniec XVII w. wzniosła, ufundowany przez rabina Jonathana Blocha, drewniany dom modlitwy (Bethaus), a budowa murowanej synagogi, finansowana przez jej członków, którzy urodzili się w Wielowsi, ale tymczasem wywędrowali za granicę, została zapoczątkowana w 1763 i ukończona w 1771. Pod koniec XVII w. gmina miała też własny cmentarz, którego fundatorem był również rabin Jonathan Bloch i był przez długi czas miejscem pochówku dla zmarłych Żydów z okolicznych wiosek i miast.

Jonathan Bloch ożenił się z Berachą, córką rabina Salomona (Salmana) Graetza (Graeditz), który wcześniej czy później chyba również osiedlił się w Wielowsi. Rodziny Jonathana i jego teścia były bardzo liczne i rozproszyły się po śląskich wioskach i miastach albo wywędrowały, częściowo na skutek szykan w czasach rządów austriackich, m.in. ustawy dotyczącej małżeństw, częściowo na skutek wydanych w czasach pruskich ustaw dotyczących osiedlania się, częściowo na skutek gospodarczo niekorzystnej sytuacji, na Zachód i do Ameryki, gdzie zostali założycielami jeszcze dzisiaj istniejących gmin i instytucji. Największymi osiągnięciami na polu gospodarczym, społecznym i politycznym może poszczycić się rodzina Gratzów, której dwaj synowie, Barnard i Michael, wyemigrowali najpierw do Anglii, a następnie do Ameryki.

Ebook Barnard i Michael Gratz opowiada o początkach i końcu wielowiejskiej gminy żydowskiej oraz niezwykłych dziejach i osiągnięciach w sferze biznesowej, społecznej i kulturalnej na Nowej Ziemi także w czasach rodzenia się Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Publikację można pobrać w formacie PDF (1,13 MB) i ePUB (2,60 MB).



Inne ebooki tego Autora

Okładka do ebooka Quiz. Na każdą porę roku kościelnego

Książeczka ta, przeznaczona nie tylko dla dzieci, ale i dorosłych - zwłaszcza rodziców, przedszkolanek, katechetów, nauczycieli, liderów grup parafialnych. Krzyżówki, komiksy, zgadywanki... związane z rokiem liturgicznym.
Quiz. Na każdą porę roku kościelnego

Okładka do ebooka Religie drogami zbawienia

Omówienie religii, które imiennie wymienia soborowa Deklaracja o stosunku Kościoła katolickiego do religii niechrześcijańskich. Tekst opatrzony jest wieloma dodatkowymi informacjami i wyjaśnieniami, a także ilustracjami.
Religie drogami zbawienia

Okładka do ebooka Sacrum jako przedmiot świadomości religijnej

Praca zajmuje się problemami związanymi (w aspekcie obiektywności i realności) z rozumieniem sacrum jako przedmiotu świadomości religijnej. Takie rozumienie sacrum wydaje się zgodne z intencją klasyków sakrologicznego nurtu religiologicznego.
Sacrum jako przedmiot świadomości religijnej

Okładka do ebooka Zapomniani w rodzinnej Wielowsi. Mistrz Tryptyku z Wielowsi

Szkic dziejów środkowego obrazu wielowiejskiego tryptyku Zaśnięcie NMP, arcydzieła średniowiecznego malarstwa tablicowego, ważnego świadka w rozwoju przestawiania zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny. Obraz ten, który zapewne od początku XV w. zdobił ołtarz główny, w 1575, po przejęciu kościoła przez protestantów, został usunięty z kościoła, ale przetrwał, w końcu jako oszalowanie schodów na chór. Odkryty ponownie około 1890 ze względu na swe walory artystyczne został uznany za jedno z najwyższych osiągnięć tzw. stylu pięknego malarstwa średniowiecznego.
Zapomniani w rodzinnej Wielowsi. Mistrz Tryptyku z Wielowsi

Okładka do ebooka Zapomniani w rodzinnej Wielowsi. 2. Siegfried Stein

Próba odtworzenia dziejów Siegfrieda Steina, ojca Edyty Stein, świętej karmelitanki, na podstawie dostępnych akt metrykalnych, które pozwalają odpowiedzieć na wiele pytań związanych przede wszystkim z jego dzieciństwem, zwłaszcza dotąd budzące wiele wątpliwości datę i miejsce urodzenia.
Zapomniani w rodzinnej Wielowsi. 2. Siegfried Stein

Okładka do ebooka Zapomniani w rodzinnej Wielowsi. 3. Georg Siske

Pasjonująca biografia wielowsianina Georga, Rudolfa, Paula Siskego. Urodził się 1875. Po ukończeniu szkoły elementarnej w Wielowsi uczęszczał do Królewskiego Gimnazjum w Strzelcach Wielkich, studiował na Uniwersytecie Wrocławskim, obronił pracę doktorską, był założycielem i dyrektorem Landerziehungsheim, nowego rodzaju placówki edukacyjno-wychowawczej w Sibyllenort (Szczodre), którego był też Amtsvorsteher (naczelnikiem urzędu). Zmarł w 1945.
Zapomniani w rodzinnej Wielowsi. 3. Georg Siske

Okładka do ebooka Zawiłości górnoślaskich nazw miejscowych

Aneks w zasadzie ogranicza się do przedstawienia form zapisu i prostego wyjaśnienia znaczenia nazw wspomnianych przez ks. Łysika w jego Krótkim zarysie historii parafii Wielowieś, idąc najpierw, jeśli chodzi o źródła, jego śladami, jedynie szerzej wykorzystując zawarte w nich wiadomości, a następnie uzupełniając je o dodatkowe źródła, np. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego czy Wikipedię, oparte na szerokiej literaturze przedmiotu, dawnej i współczesnej.
Zawiłości górnośląskich nazw miejscowych

Okładka do ebooka Zgadywanki zapałczane

Zbiór zgadywanek zapałczanych - dobra i użyteczna propozycja na przyjemne spędzenie czasu samemu czy w małym gronie przyjaciół, kolegów, towarzyszy wspólnej zabawy.
Zgadywanki zapałczane


Na początek strony      Powrót do części Zapomniani w rodzinnej Wielowsi
.Powrót do Wykazu e-booków i tekstów do pobrania